Righteous murder as a leap of faith: John of Salisbury on tyrannicide

Abstract

John of Salisbury is the most prominent Medieval author who wrote about one’s right to kill a tyrant. Some recent commentators, however, have pointed out that Salisbury is unclear about the conditions that justify tyrannicide. In a sense, they are right. Salisbury indeed cautions his readers that not all wrong- doings make king a tyrant, but he does not offer a list of misconducts that do. Instead, he simply puts forward examples of tyrants dying for their crimes. Here I would like to argue that the lack of clear justificatory criteria does not render Salisbury’s theory incomplete. There is a public duty to murder a tyrant but the decision to act on it is purely personal because its rightness can only be established retrospectively. Salisbury’s blending of republicanism with Christianity thus paints a picture of an agent almost forgotten in today’s politics. This is someone who acts on their beliefs and is prepared to bear any consequence: to be venerated as a hero or despised as a murderer, earn bliss, or suffer damnation.

Jovan Solsberijski je najpoznatiji srednjovekovni autor koji je pisao o dužnosti da se ubije tiranin. Ipak, pojedini savremeni autori istakli su da Solsberijski ne navodi jasno uslove pod kojima bi se mogao opravdati tiranicid. U određenom smislu, u pravu su. Solsberijski zaista upozorava svoje čitaoce da kralja tiraninom ne čini bilo koji prekršaj ali ne navodi spisak zlodela koja određuju tiranina. Umesto toga, on izlaže primere koji svedoče o tome da tirani stradaju zbog svojih zločina. U ovom radu nastojim da pokažem da nedostatak jasnih krite- rijuma kojima bi se opravdao tiranicid ne čini teoriju ovog srednjovekovnog autora nepotpunom. Po njegovom mišljenju, postoji javna dužnost da se ubije tiranin, ali je odluka o postupanju u skladu s njom sasvim lična. Ispravnost takve odluke može se utvrditi samo retrospektivno. Jovan Solsberijski sjedinjuje klasični republikanizam sa hrišćanstvom i opisuje političkog aktera koji je skoro zaboravljen u današnjem svetu. To je osoba koja postupa u skladu sa svojim verovanjima i spremna je da snosi bilo koju posledicu svog političkog čina: da bude slavljena kao junak ili prezrena kao ubica, da zasluži blaženstvo ili trpi večne muke.