The provision of mental health protection services through the public and civil sectors in the Rebublic of Serbia

Abstract

Mental health care reform is a long-term process and a key aspect of the development and progress of society as a whole. This paper aims to present an overview and analysis of mental health care services intended for adults within the public and civil sectors in the Republic of Serbia. The main method applied in this study is content analysis. The results show that certain services and measures to improve mental health care have been created and implemented, but many goals have not yet been achieved. The biggest challenges facing the provision of mental health care services – alongside a lack of financial resources – are discrepancies in regulations, the dominance of tertiary health services in providing treatment to people with mental health, a lack of services in the community, insufficient involvement of the civil sector, and weak intersectoral cooperation between different systems. Due to the lack of data transparency and comprehensive service registries, this paper presents a large – although not comprehensive – number of public, civil, and private sector mental health care services. Mental health care in the Republic of Serbia should in the future aim to overcome the gap between mental health policy and practice, promote deinstitutionalization, establish health and social services and support systems in the community, and search for protection models that will enable better social inclusion for people with mental health problems and the fulfillment of their social, economic, and all other human rights

Reforma zaštite mentalnog zdravlja je dugotrajan proces i predstavlja važan deo razvoja i napretka celokupnog društva. Cilj ovog rada je prikaz i analiza usluga zaštite mentalnog zdravlja u okviru javnog i civilnog sektora u Republici Srbiji. Osnovni primenjeni metod je analiza sadržaja. Rezultati pokazuju da su do sada kreirane i realizovane određene usluge i mere unapređenja zaštite mentalnog zdravlja, ali ciljevi još uvek nisu ostvareni. Najveći izazovi pružanja usluga zaštite mentalnog zdravlja pored nedostataka finansijskih resursa su i dalje neusaglašenost normativnih dokumenata iz ove oblasti i prakse, dominacija tercijarnih zdravstvenih službi u pružanju tretmana osobama sa mentalnim zdravljem, nedostatak usluga u zajednici, slaba uključenost civilnog sektora i slaba međusektorska saradnja između različitih sisitema. Usled nedostataka sveobuhvatnih registara usluga i transparetnosti podataka, u ovom radu prikazan je veliki broj usluga, ali ne i sve postojeće usluga zaštite mentalnog zdravlja javnog i civilnog sektora koje se odnose na odrasle osobe sa problemima mentalnog zdravlja. Uz nemogućnost da se sagledaju sve postojeće usluge zaštite mentalnog zdravlja, ograničenje ovog rada je i nedostatak prikaza pružanja usluga kroz privatni sektor. Zaštite mentalnog zdravlja u Republici Srbiji bi trebalo u budućnosti da bude usmerena na prevazilaženje jaza između dokumenata politike mentalnog zdravlja, legislative i prakse, promociju deinstitucionalizacije, uspostavljanje zdravstveno- socijalnih usluga i sistema podrške u zajednici, kao i potragu za modelima zaštite koji će osobama sa problemima mentalnog zdravlja omogućiti bolju socijalnu inkluziju i ispunjenje socijalnih, ekonomskih i svih drugih ljudskih prava.