Social protection services standards

Abstract

Definition, application and control of quality of standards are of essential importance for the development of the entire system of social protection. This process implies some insufficiently clarified issues the answers for which should be looked for in the use of existing theoretical and practical knowledge. The desired quality of service is obtainable if there is mutual understanding of what standards are, why they are important and how they are applied in practice. It is necessary for the social protection workers to be included in the overall program, developing and applying minimum standards while striving for the high(est) ones. That way the principle of "property (ownership) making" gets promoted and it enables the new quality of services to become integral part of the comprehension and behavior of all concerned parties - the government, employees and users of the social protection system. The prerogative for that is their active participation in and full comprehension of the reasons for and substance of changes. The definition of standards sometimes looks like "the invention of gunpowder", but our experience tells us that "gunpowder" can sometimes be useless, namely that in spite of having both the gun and the gunpowder we still cannot make the gun fire without knowing why.

Jedan od najvažnijih reformskih zadataka je razvijanje i uvođenje standarda usluga u sistem socijalne zaštite. Standardizacija treba da omogući ostvarenje bazičnih strateških principa izraženih u uspostavljanju pluralizma pružaoca i prava na izbor usluga, veće efikasnosti, efektivnosti i ekonomičnosti sistema socijalne zaštite. U krajnjoj instanci treba da uvede "red u sistem" definišući ko, kako, kada i pod kojim uslovima može pružati usluge u socijalnoj zaštiti. Postojeći sistem socijalne zaštite istovremeno karakteriše nerazvijenost i prerazvijenost standarda usluga. Ova kontradiktorna pozicija proizvod je različitog odnosa države prema uslugama/pravima koja su u nadležnosti centralnih ili lokalnih organa vlasti. Do sada je akcenat bio na razvoju institucionalnih modela zaštite koji su u nadležnosti Republike. Otuda su i uslovi za početak rada i obavljanje delatnosti u ovim institucijama, naročito u segmentima koji se odnose na prostor i opremu, veoma precizno definisani. Bolje rečeno, predefinisani su i predstavljaju osnovni destimulišući faktor za uspostavljenje pluralizma usluga. Za razliku od ovih, standardi koji se odnose na kvalitet stručnog rada skoro potpuno izostaju ili su dati samo u naznakama. Kad je reč o uslugama u zajednici (pomoć u kući, dnevni boravci, prihvatilišta i dr.) ili kako ih Zakon određuje pravima iz socijalne zaštite u nadležnosti lokalne samouprave, vidljivo je gotovo potpuno odsustvo sistematizovanih standarda. U uobličavanju načina rada pružaocima usluga pomagala su vlastita ili iskustva drugih. Iz tih razloga ove usluge karakterišu značajne različitosti između pružaoca, kako u odnosu na strukturne tako i na funkcionalne standarde. U stručnoj javnosti postoji nepodeljeno mišljenje da su standardi neophodni. Međutim, mnoge nedoumice se javljaju u odnosu na samo značenje standarda i usluga, nivo specifikacije standarda, relacije između standarda i procedura, eventualnih posledica koje proizilaze iz definisanja minimalnih standarda usluga.