The European Union in the politicization process

Abstract

Since the end of the 1980s, the intensifying of the politicization process has been one of the important characteristics of the EU integration process. The politicization in the EU is understood as the way of contesting and decision-making on public issues, the way that is opposite to the elitist and technocratic mode of decision-making, typical for the first decades of EU integration. Thus, the politicization, and also the politicization in the EU, is grasped as complementary to the public character of modern politics, especially with democracy. The European union is conceptualized as an extremely compound and non-centralized political system of a non-state type with the elements of consensus democracy and with a deeply segmented society as its basis, divided by national and many transnational lines. Within that society, as well as within its political institutions, the politicization process has been developing which has been influencing the functioning of the system considerably. We explore the experiences of politicization in other compound, consensus democracies in Europe – Belgium and Switzerland – and by comparing the specific cases of politicization, we are searching for the possible specific characteristics of politicization in the EU that stem from its described nature. Also, we are analyzing the possible impact of such politicization on the future of integration and politics in the EU. Although not always contributing to deepening of integration, the politicization in the EU, under specific circumstances, could have a democratizing effect. It serves as the opportunity for stimulating the debates on important issues and articulating the will of the citizens while the adequate forms of participation in the political process are still missing in the EU. In addition, we discuss the potential impact of the politicization of European issues on the gradual creation of the European public sphere or the Europeanisation of the national public spheres, as well as on the Europeanisation of society and emergence of the European political identity among the EU citizens.

Jedna od značajnijih karakteristika u razvoju evropske integracije od kraja 1980- ih godina jeste intenziviranje procesa politizacije. Politizacija u Evropskoj uniji se razume kao način raspravljanja i odlučivanja o javnim pitanjima suprotan elitističkom i tehnokratskom načinu donošenja odluka, uobičajenom naročito za prve decenije razvoja evropske integracije. Stoga se politizacija, pa i politizacija u Evropskoj uniji, shvata kao komplementarna sa javnim karakterom moderne politike, posebno sa demokratijom. Evropska unija je konceptualizovana kao izrazito složen i necentralizovan politički sistem nedržavnog tipa sa elementima konsensualne demokratije koji za osnovu ima duboko segmentirano društvo, ispresecano osim nacionalnim i mnogim transnacionalnim podelama. Unutar tog društva, kao i unutar političkih institucija, odvija se proces politizacije koja ima značajnog uticaja na funkcionisanje sistema. Rad nastoji da izuči iskustva politizacije drugih složenih, konsensualnih demokratija u Evropi – Belgije i Švajcarske – te poređenjem pojedinih slučajeva politizacije traga za posebnim karakteristikama politizacije u EU koje proističu iz njene opisane prirode, kao i o mogućem uticaju takve politizacije na budućnost integracije i politike u EU. Iako neće uvek doprineti produbljivanju integracije, politizacija u EU pod određenim uslovima može imati demokratizujući uticaj jer predstavlja način da se oživi rasprava o važnim pitanjima i artikuliše volja građana u nedostatku adekvatnih oblika učešća u političkom procesu EU. Dodatno, razmatra se potencijalni uticaj koji politizacija evropskih pitanja može da ima na postepeno kreiranje evropske javne sfere ili evropeizaciju nacionalnih javnih sfera, kao i na evropeizaciju društva i kreiranje evropskog političkog identiteta među građanima Unije.