Demokratija, konsolidacija demokratije i primer Srbije

Abstract

Pojam konsolidacije demokratije unosi pojmovnu zbrku u oblast gde već postoji široko prihvaćeni konceptualni aparat i otežava empirijska istraživanja savremene demokratizacije. Jak teleološki naboj ovog pojma stvara nerealna očekivanja da će doći do podizanja kvaliteta demokratije u pojedinim zemljama u kratkom roku, a neispunjavanje takvih očekivanja proizvodi razočaranje i preuveličavanje razlika između starih i novih demokratija. Alternativa jeste razvijanje tipologija savremenih demokratija na osnovu njihovih pozitivnih obeležja i istraživanje činilaca koji omogućavaju pojedinim zemljama da pređu iz jednog oblika demokratije u drugi. U Srbiji danas postoji demokratski režim imajući u vidu činjenicu da su izbori slobodni i pošteni, da se slobode govora, štampe i udruživanja uglavnom poštuju i da nema „rezervisanih domena“ koji bi ograničili moć državnih funkcionera izabranih na demokratskim izborima. Ipak, reč je o demokratiji u kojoj je poštovanje ustava i zakona uglavnom ograničeno na ove oblasti a u ostalima je ponašanje ključnih učesnika u političkom životu uglavnom u skladu s neformalnim pravilima, kao što su klijentelizam i korupcija.

The concept of democratic consolidation creates conceptual con- fusion and complicates empirical research in the field in which the- re is a widely accepted conceptual framework. It‘s strong teleogical flavour produces unrealistic expectations that a strong improve- ment in the quality of democracy will occur, which once unfull- filled create frustration and the exaggeration of differences betwe- en old and new democracies. One alternative is to build typologies of contemporary democracies on the basis of their positive featu- res and to explore factors that enable states to move from one type of democracy to another. Serbia today is a democracy since the- re are free and fair elections, the broad protection of freedoms of speech, press and association and the absence of „reserved domains“ that restrict the power of elected officials. Still, the formal rules are followed in these areas only, while the behaviour of key political players in other areas unfolds largely in line with the informal rules, such as clientelism and corruption